Mityczna czapka Krymka. Każdy wie jak wygląda, ale mało kto wie skąd pochodzi i jak się dokładnie nazywa. Ten rodzaj nakrycia głowy noszony jest przez ludy Azji Centralnej, ale rozpowszechnił się także u Tatarów krymskich, dzięki czemu zyskał popularność nawet w Polsce. Pierwsze raz pojawiła się u nas w XVI wieku.
Czapka ma strukturę ściśle przylegającą do głowy i nie posiada daszka. Klasyczna krymka szyta jest z jedwabiu, wełny lub filcu, rzadziej z aksamitu lub satyny.
Spis treści
Skąd pochodzi nazwa czapki krymki?
Sama nazwa tiubietiejka pochodzi z rosyjskiego i jest określeniem na każdy rodzaj tego typu czapki noszonej przez mieszkańców krajów Azji środkowej: Uzbekistanu, Turkmenistanu, Kazachstanu i Kirgistanu. Rosjanie zaczerpnęli to określenie od tatarskiego słowa “tubete” oznaczającego “górę”. W Uzbekistanie czapkę taką nazywa się „duppi” lub „kalpoq”
Krymki są rozmaicie ozdobione haftowanymi wzorami i przeróżnymi wyszywanymi aplikacjami. Większość bazuje na motywach ludowych i geometrycznych. Mogą mieć różny kształt – od stożkowatego i czworościennego (tradycyjna czapka Doppa z Uzbekistanu) po okrągły i kopułowy. To jak będzie wyglądać określony model będzie wynikać jedynie z lokalnych tradycji i kreatywności rzemieślników.
Historia czapki krymki
Historia czapki sięga początków islamu. Została wynaleziona, gdyż mężczyznom zabraniano chodzenia po ulicach z gołą głową. Jest bardzo poręczna i kiedy trzeba łatwo ją zwinąć i wsunąć w szarfę lub schować do kieszeni.
Tiubietiejki to piękne przykłady sztuki użytkowej i integralna część strojów ludowych narodów Azji środkowej. Rozkwit tej tradycji haftowej sięga przełomu XIX i XX wieku, kiedy to Krymki zyskały popularność w życiu codziennym.
Krymka – czapka o wielu twarzach
Jednak Krymka, to nie tylko historia środkowej Azji. Tiubietiejki noszone także są wśród żydów sefardyjskich i marokańskich. Często pełnią funkcję jarmułki.
Same czapki potrafią mieć rozmaite kształty. Można je różnicować w zależności od tego, czy użytkownik jest mężczyzną (starszym i młodszym), kobietą czy dzieckiem. Każdy wie jaką Krymkę powinien założyć, tak aby nie popełnić faux pas. Niektóre czapki posiadają kwadratową podstawę, inne, noszone przez różne tureckie grupy etniczne posiadają bardziej stożkowaty kształt, podobny do jurty. Jedne mogą być w kształcie czworościanu a inne będą miały bardziej kopułowy kształt. Wszystko zależy od lokalnych tradycji i kreatywności krawcowych.